PINKES GOSTYNIN

Sefer Pruszkow, Nadarzin we-ha-sewiwa

Księgi Pamięci to spisane po Holocauście przez Żydów opowieści o przedwojennych miastach i miasteczkach, w których przyszli na świat.

Powstało ich ponad 700, a tradycja ich pisania sięga średniowiecznych Niemiec. Wtedy były to spisy nazwisk ofiar pogromów, listy te odczytywano w synagogach w trakcie rocznic tych wydarzeń. Po II wojnie światowej księgi pamięci znowu stały się ważne, bo miały upamiętnić Holocaust. "Nie ma bożnicy, nie ma szkoły, nie ma biblioteki. Pozostał jedynie cmentarz, jeden z najstarszych żydowskich cmentarzy w Polsce. Ale nikt o niego nie dba i macewy także znikają. Jedyną macewą jest nasza książka, w której wydrukowano te słowa" - tak pisze o pustce po Zagładzie Josef Jeremiasz z Nadarzyna. (za: Tam był kiedyś mój dom...Księgi pamięci gmin żydowskich [w: http://wyborcza.pl/1,75410,6817224,Tam_byl_kiedys_moj_dom___Ksiegi_pamieci_gmin_zydowskich_.html]

Charakterystycznym elementem żydowskich ksiąg pamięci są też rysowane odręcznie, najczęściej z pamięci, szczegółowe plany przedwojennych miasteczek. Żydzi zaznaczali na planach, kto mieszkał w każdym z domów, gdzie była synagoga, mykwa, cheder. Rzadziej - którędy przebiegała granica getta w trakcie okupacji czy miejsca, gdzie Żydzi byli wówczas mordowani.

Odręczny plan Gostynina: http://www.jewishgen.org/yizkor/gostynin/gos001.html

Pinkes Gostynin Księga Pamięci została wydana w roku 1960, w Nowym Jorku, przez Gostynin Memorial Book Committee. Jednym z planów "Wielokulturowego Gostynina" jest przetłumaczenie na język polski i wydanie tej swoistej Żydowskiej Historii Gostynina. 

Niedawno Książnica Pruszkowska wydała Sefer Pruszkow, Nadarzin we-ha-sewiwa, czyli księgę pamięci Pruszkowa, Nadarzyna i okolic. Wydana pierwotnie w Tel Awiwie w 1966 roku pod redakcją Dawida Brodskiego, nakładem Ziomkostwa Pruszkowa w Izraelu, zawiera ponad siedemdziesiąt tekstów niemal pięćdziesięciu autorów.

Koszt wydania takiej publikacji jest wysoki (tłumaczenie, prawa autorskie, prace redakcyjne i druk wymagają znacznych nakładów finansowych). W Pruszkowie fundusze pochodziły z budżetu na działalność wydawniczą  Książnicy Pruszkowskiej będącej instytucją kultury tego miasta.